Eugene Trịnh (tên khai sinh là Trịnh Hữu Châu) sinh ngày 24/09/1950 tại Sài Gòn. Ông là con trai út của kỹ sư công chánh Trịnh Ngọc Sang. Năm 1953, ông cùng với gia đình sang định cư ở Pháp. Trịnh Hữu Châu học trung học tại trường Michelet, Paris và lấy bằng năm 1968. Học hết trung học, ông chuyển sang Mỹ, cư trú tại thành phố Culver, California. Ông nhận bằng cử nhân khoa học ngành cơ học và vật lý ứng dụng tại Đại học Tổng hợp Columbia năm 1972, rồi trở thành giảng viên vật lý sau khi bảo vệ thành công luận án thạc sĩ và tiến sĩ vật lý ứng dụng tại Đại học Tổng hợp Yale danh tiếng.
Năm 1979, một vinh dự lớn đã đến với Trịnh Hữu Châu: ông được mời vào làm việc tại phòng thí nghiệm sức đẩy phản lực của Cơ quan Hàng không vũ trụ Mỹ- NASA. Nghiên cứu lên bậc sau tiến sĩ, ông được cất nhắc tham gia khóa tập huấn chuyên gia nghiên cứu cho phòng thí nghiệm không gian, chuyên viên dự khuyết cho vị tiến sĩ nổi tiếng Taylor Wang trong các chuyến bay lên quỹ đạo. Vài năm sau, ông được bổ nhiệm làm trưởng nhóm kỹ thuật, chuyên nghiên cứu về chất lỏng và động lực lỏng.
Tháng 8/1990, cái tên Eugene Trịnh được điền vào danh sách thành viên nghiên cứu sức đẩy tại phòng thí nghiệm vi trọng lực của tàu con thoi. Ngày 25/06/1992, sau khi hoàn thành hai năm huấn luyện, ông có mặt trong chuyến bay của tàu con thoi Columbia STS – 50 bay lên không gian. Như vậy, Trịnh Hữu Châu đã trở thành người Việt thứ hai bay vào vũ trụ sau khi Phạm Tuân làm được điều kỳ diệu tương tự trước đó 12 năm (1980).
Trong một buổi thuyết trình, khi được hỏi là ông đã nhìn thấy gì khi ở trên quỹ đạo, Trịnh Hữu Châu đã trả lời rằng: “Đó là Việt Nam! Tôi đã nhìn thấy quê hương tôi. Nó mới hiền hòa làm sao! Tôi nhớ là chúng tôi đã bay vòng quanh thế giới, mất khoảng một tiếng rưỡi, bay nhiều lần ngang vùng Đông nam Á. Và tuy phần lớn đều gặp nhiều mây che phủ, song tôi nhớ đã ba lần chúng tôi bay bên trên Việt Nam, Campuchia và những nước khác trong vùng, nhìn xuống thấy rất rõ ràng.
Những lúc ấy làm tôi nghĩ đến liên hệ của mình, đến đất nước quê hương, nơi mình đã xuất thân từ đó. Tôi không phải là người nặng về tình cảm, song luôn luôn có một cái gì, nhất là khi đang bay bên trên, làm ta nhớ đến nguồn gốc của mình.”
Tính đến nay, Trịnh Hữu Châu đã có 40 công trình khoa học được công bố trên các tạp chí khoa học lớn của Mỹ và châu Âu. Với những đóng góp cho lịch sử chinh phục vũ trụ, NASA đã trao tặng Trịnh Hữu Châu Huy chương Phi hành gia, Huy chương Thành tựu khoa học đặc biệt, và bốn bằng phát minh cùng với các đồng nghiệp (Taylor Wang, D. Ellerman và A. Croonquist). Ông cũng đã nhận được bảy giải thưởng công nghệ của NASA từ năm 1985 tới nay, trong đó có dụng cụ đo lường về trọng lực thấp được đặt trong máy bay phản lực KC-135 của NASA.
Hiện tại, ông đang làm Giám đốc bộ phận khoa học tự nhiên tại trụ sở của NASA ở thủ đô Washington D.C., Mỹ. Ông còn là giáo sư trợ giảng ngành cơ học tại Đại học Nam California ở Los Angeles.
Haru J. Huỳnh Biên Soạn
